Służba Ochrony Państwa

1 sierpnia 2025 roku przypada 81. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego–jednego z najważniejszych i najbardziej tragicznych wydarzeń w historii Polski. Z tej okazji Służba Ochrony Państwa uczciła pamięć bohaterów, biorąc udział w serii uroczystości upamiętniających żołnierzy Armii Krajowej, ze szczególnym uwzględnieniem Oddziału Dyspozycyjnego „B” Kedywu Okręgu Warszawa AK–jednostki, której tradycje nasza formacja z dumą kultywuje.

W uroczystościach przy ul. Jasnej 26 (miejscu, gdzie w czasie Powstania mieścił się Hotel „Victoria”) uczestniczyli: Komendant Służby Ochrony Państwa - gen. bryg. SOP Radosław Jaworski, Zastępcy Komendanta, przedstawiciele Koła Oddziału Dyspozycyjnego „B” Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, rodziny żołnierzy Kedywu „B”.

Następnie złożono wiązankę kwiatów pod tablicą pamiątkową przy budynku Poczty Polskiej przy ul. Świętokrzyskiej 31/33 – miejscu, gdzie od 4 sierpnia 1944 r. funkcjonowała kwatera Dowódcy Powstania Warszawskiego, gen. Antoniego Chruściela „Montera”.

O godzinie „W”, czyli dokładnie o 17:00 – w symbolicznym momencie rozpoczęcia Powstania Warszawskiego – Komendant Służby Ochrony Państwa, gen. bryg. SOP Radosław Jaworski wspólnie z Wiceministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji – Panem Maciejem Duszczykiem i Panem Wiesław Leśniakiewicz oraz Komendantami służb podległych MSWiA oddał hołd Powstańcom Warszawskim przy pomniku „Gloria Victis” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

W dalszej części obchodów złożono wieńce pod Pomnikiem Saperów Praskich Armii Krajowej, z których to szeregów wywodził się Oddział Dyspozycyjny „B” Kedywu Okręgu Warszawa AK. To właśnie w tym miejscu — zarówno w latach konspiracji, jak i później w wolnej Polsce — spotykali się byli żołnierze oddziału oraz ich bliscy i potomkowie.

Oddział Dyspozycyjny „B” jako jeden z pierwszych rozpoczął działania bojowe już o godzinie 16:40, realizując zadanie opanowania kwartału ulic Świętokrzyska–Rysia oraz Hotelu „Victoria”. To właśnie tam, o godz. 17:00, swój sztab ulokował gen. „Monter”. W kolejnych dniach powstańczych walk, żołnierze Kedywu „B” pełnili funkcję Oddziału Osłonowego Dowódcy Powstania oraz strzegli Kwatery Głównej Komendy Okręgu Warszawa AK. Ich bohaterstwo i ofiarność na stałe wpisały się w historię walki o wolną Polskę.

Wspominając 81. rocznicę, nie sposób pominąć dramatycznych losów poległych. Tego dnia śmierć ponieśli m.in. Ryszard Jabłonowski „Wawrek” oraz Orest Fedorońko „Fort”. Historia rodziny Fedorońków to tragiczny symbol losów pokolenia wojny: ojciec Oresta, ppłk Szymon Fedorońko — naczelny kapelan prawosławny Wojska Polskiego — został zamordowany przez NKWD w Katyniu w 1940 r. Najstarszy brat, Aleksander, pilot 300 Dywizjonu Bombowego, zginął 25 kwietnia 1944 r. podczas nalotu na Niemcy. Drugi brat, Wiaczesław Fedorońko „Sławek”, poległ 18 sierpnia 1944 r. podczas walk na ul. Marszałkowskiej.

Służba Ochrony Państwa z dumą pielęgnuje dziedzictwo i etos Oddziału Dyspozycyjnego „B”. Dla funkcjonariuszy formacji to nie tylko obowiązek, ale zaszczyt — nosić „Jedynkę” wpisaną w znak Polski Walczącej i oddawać cześć tym, którzy poświęcili życie za wolną Ojczyznę.

Cześć i chwała Bohaterom!